Polyamine: Công dụng, tác dụng phụ và liều lượng

Bài viết này nói về:

Vai trò
Lợi ích bổ sung
Tác dụng phụ
Liều dùng

Polyamine là các phân tử nhỏ, mang điện tích dương, bao gồm 3 hoạt chất chính đó là putrescine, spermidine, spermine. Một polyamine phổ biến thứ 4 là agmatine hoạt động như một chất dẫn truyền thần kinh ở động vật có vú, được tổng hợp ở thực vật và một số vi khuẩn, chúng có thể chuyển hóa thành putrescine. Acid amin arginin cũng có thể sử dụng để tổng hợp putresscine thông qua một số enzyme trong cơ thể.

Vai trò của Polyamine trong cơ thể

Polyamine là phân tử không thể thiếu trong sự sống, chúng tồn tại ở tất cả các mô sống ở động vật lẫn thực vật. Chúng có tác dụng:

Giúp ổn định cấu trúc DNA, bảo vệ DNA khỏi stress oxy hóa, các gốc tự do
Giúp các sợi trục thần kinh tái tạo sau khi bị thương.
Spermine giúp giải quyết tình trạng viêm
Putrescine hỗ trợ điều chỉnh hoạt động của tế bào miễn dịch lympho T
Polyamine giúp ổn định màng tế bào, hỗ trợ các chức năng của tế bào bao gồm: phiên mã gen, dịch mã RNA, hình thành các điểm nối tế bào trong quá trình tự chết tế bào (Apoptosis)
Putrescine có thể giúp kiểm soát trầm cảm hoặc lo lắng. (Một loại thuốc làm cạn kiệt putrescine gây nên tác dụng phụ lo lắng và suy giảm trí nhớ trên chuột)

Công dụng của Polyamine

Trong cơ thể, hàm lượng polyamine đến từ 3 nguồn chính:

Tổng hợp nội sinh từ bên trong các tế bào trong cơ thể
Từ thức ăn bên ngoài
Từ hệ vi khuẩn đường ruột.

Các nghiên cứu tác dụng của Polyamine thông qua bổ sung còn hạn chế, đa số là các nghiên cứu trong ống nghiệm và trên động vật.

Polyamine với thần kinh

Về lý thuyết, polyamine có thể có lợi hoặc không có lợi khi bổ sung ở các giai đoạn bệnh tật và lão hóa khác nhau.

Polyamine đóng vai trò quan trọng trong quá trình duy trì trí nhớ, chức năng khớp thần kinh, cấu tạo và ổn định DNA ở những người khỏe mạnh. Nghiên cứu trên ruồi giấm ghi nhận quá trình lão hóa làm giảm lượng polyamine và gây suy giảm nhận thức. Bổ sung Spermidine giúp chống lại sự suy giảm nhận thức liên quan đến lão hóa, tuổi tác thông qua ghi nhận sự thay đổi độ dẻo của khớp thần kinh.
Ở mô hình động vật bị tổn thương sọ não, sự suy giảm polyamine trong thuốc điều trị lại có tác dụng bảo vệ não, ngăn ngừa các phản ứng viêm, giúp chống lại sự suy giảm nhận thức. (mặc dù cơ chế hoạt động này chưa thực sự rõ ràng)

Nhìn chung, sử dụng polyamine có liên quan đến sức khỏe và tình trạng bệnh tật, không phải lúc nào nó cũng có tác dụng thúc đẩy sức khỏe. Các nhà khoa học phán đoán rằng có thể có những tác dụng bất lợi nếu bổ sung polyamine trên những người đang bị suy giảm nhận thức, mặc dù việc bổ sung polyamine đường uống chưa rõ có thể làm tăng nồng độ polyamine trong não hiệu quả hay không.

Polyamine với lão hóa

Polyamine được cho là có đặc tính chống lão hóa và bảo vệ tim mạch.

Một chế độ ăn giàu spermidine hoặc spermine (không phải là putrescine) được cho là giúp giảm tỷ lệ mắc các bệnh tim mạch. Mặc dù mức Polyamine tổng giảm theo tuổi nhưng ghi nhận lượng spermine so với các polyamine khác có thể cao hơn ở những người có tuổi thọ cao. Trong khi spermidine chống lại quá trình lão hóa trên tim, cải thiện huyết áp tâm trương, giảm phì đại cơ tim. Chúng là nhân tố giúp tăng tuổi thọ ở động vật không xương sống và tế bào người nuôi cấy.

Mặc dù Polyamine có tác dụng chống lão hóa, nhưng lượng polyamine lại đem lại tiềm ẩn nguy cơ đối với những người mắc bệnh ung thư hoặc các bệnh lý cụ thể. Một chế độ ăn giàu Polyamine (trong đó phần lớn putrescine – 72%) ghi nhận tăng nguy cơ ung thư trực tràng trên một số bệnh nhân. Polyamine ghi nhận có nồng độ rất cao trong các tế bào ung thư, các thuốc có tác dụng làm cạn kiệt nguồn polyamine đang được nghiên cứu để ngăn ngừa và điều trị ung thư.

Tác dụng phụ

Polyamine trong thực phẩm được cho là an toàn để bổ sung. Đối với các sản phẩm có chứa polyamine dưới dạng viên uống bổ sung hàm lượng cao vẫn chưa có dữ liệu an toàn trên người.

Có những rủi ro có thể xảy ra khi bổ sung Polyamine, nó có thể thúc đẩy tiến triển của ung thư. Một nghiên cứu báo cáo rằng có mối liên quan khi bổ sung polyamine có nguy cơ cao hơn đối với ung thư đại tràng. Trong khi một nghiên cứu khác lại ghi nhận giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch khi bổ sung Spermine hoặc spermidine.

Kết quả trên là phù hợp với những đề xuất của các nhà nghiên cứu, họ cho rằng bổ sung polyamine đặc biệt là Spermidine thực sự có lợi để tăng cường sức khỏe lâu dài, ngăn ngừa lão hóa và tăng tuổi thọ nhưng sẽ bất lợi khi cơ thể đang có ung thư khởi phát. Polyamine có thể góp phần thúc đẩy nhanh tế bào ung thư phát triển.