Cân bằng nội môi miễn dịch (immune homeostasis) là gì?

Bài viết này nói về:

• Là gì
• Quy trình
• Tác dụng phụ

Định nghĩa

Cân bằng nội môi miễn dịch (immune homeostasis) hay được biết đến tên gọi là điều hòa miễn dịch, là sự cân bằng tinh tế và được điều chỉnh một cách tinh vi của việc kích hoạt và ức chế miễn dịch thích hợp trong các mô và cơ quan, được thúc đẩy bởi vô số tác nhân tế bào và các yếu tố hóa học thông qua các quy định chặt chẽ của cơ thể, trang bị cho cơ thể một tuyến phòng thủ nhiều mặt chống lại sự xâm nhập của mầm bệnh ngoại lai hoặc sự phát triển của các kháng nguyên tự thân. 

Mỗi yếu tố này góp phần tạo nên một hệ thống miễn dịch có thể nhận biết và chống lại nhiễm trùng thành công, do đó ngăn chặn các tế bào thoát khỏi sự kiểm soát tăng sinh của chúng, đồng thời duy trì sự điều chỉnh giảm thích hợp và kịp thời của các phản ứng miễn dịch, đồng thời cung cấp khả năng chống lại các kháng nguyên của bản thân để ngăn ngừa khả năng tự miễn dịch. 

Quy trình của cân bằng nội mô miễn dịch

Ở những người khỏe mạnh luôn duy trì trạng thái cân bằng nội mô miễn dịch.

Một kháng nguyên lạ có khả năng lây nhiễm hoặc kháng nguyên tự tạo đe dọa sức khỏe của một cơ quan hoặc hệ thống cơ quan sẽ khởi tạo một loạt các phản ứng thích hợp nhằm khôi phục cơ thể về trạng thái ban đầu, trạng thái không bị cản trở trước đó. Đáp ứng miễn dịch ngoại sinh được bắt đầu khi mầm bệnh đã vượt qua hàng rào như da, mũi hoặc đường tiêu hóa. Tiếp theo, chất diệt khuẩn mô được tạo ra có thể tiêu diệt nhiều kẻ xâm lược phổ biến nhất. Nếu cần thiết dòng tế bào NK và tế bào lympho hoạt động để kết thúc phản ứng miễn dịch; sau đó cơ thể tự trở lại trạng thái cân bằng trước khi chiến đấu và hoàn thành chu trình cân bằng nội môi miễn dịch.

Mất cân bằng nội mô miễn dịch

Nghiên cứu cho thấy rằng cuộc tấn công hàng ngày vào hệ thống miễn dịch là một phần quan trọng trong việc duy trì đủ các tế bào miễn dịch trưởng thành, được định nghĩa là những tế bào có khả năng nhận biết và nhanh chóng xây dựng hệ thống phòng thủ, để duy trì trạng thái cân bằng nội môi miễn dịch tương đối ổn định. 

Tương tự, khi sử dụng các loại vắc-xin được khuyến nghị để chuẩn bị cho cơ thể chống lại nhiễm trùng nghiêm trọng với việc kích thích các tế bào sát thủ bởi các chất lạ trong một mũi tiêm không hoạt động với quá trình “huấn luyện” bình thường hàng ngày mà các tế bào này nhận được khi tiếp xúc với chất gây bệnh.

Khi cân bằng nội môi miễn dịch bị phá vỡ trong những trường hợp cụ thể, phản ứng miễn dịch của cơ thể có thể trở nên hoạt động kém hoặc hoạt động quá mức. Khi phản ứng miễn dịch trở nên không đáp ứng hoặc không hiệu quả, các rối loạn miễn dịch nghiêm trọng như ung thư có thể xuất hiện; các tế bào đã nhận ra các tế bào ung thư là nguy hiểm có thể không được chuẩn bị đầy đủ thông qua quá trình biệt hóa và truyền tín hiệu miễn dịch.

Ví dụ, bệnh tự miễn đa xơ cứng xuất hiện khi cơ thể cảm nhận được các mô liên quan đến hệ thần kinh như não và tủy sống là ngoại lai và nguy hiểm và tấn công các mô này. Nhiều loại thuốc trên thị trường điều trị bệnh bằng cách cố gắng điều chỉnh cân bằng nội môi miễn dịch ở một mức độ nào đó.