Squalene: Chất chống oxy hóa tự nhiên

Bài viết này nói về:

• Squalene là gì
• Công dụng

Squalene là gì?

Squalene là một hợp chất hữu cơ, có công thức hóa học là C30H50, là acid béo không bão hòa dạng dầu không màu. Nó được phát hiện lần đầu ở trong dầu gan cá mập.

Trong cơ thể Squalene cũng được sản xuất ở da và gan, vận chuyển trong máu bằng cách liên kết với lipoprotein mật độ rất thấp, chúng được thải chủ yếu qua đường tiết bã nhờn. Ước tính có khoảng 12% squalene của cơ thể có mặt trong tuyến bã nhờn. Vai trò của chúng có là tác dụng bôi trơn và bảo vệ da tại chỗ.

Một trong những ứng dụng nổi bật nhất của Squalene cho đến nay là làm tá dược cho nhiều loại vắc-xin. Sự bùng nổ về nhu cầu squalene khi dịch covid-19 xuất hiện trở thành mối đe dọa của loài cá mập. Do nhu cầu tăng cao để sản xuất vắc-xin covid-19 trên toàn cầu. Các nhà bảo tồn đã kêu gọi việc chuyển hướng nghiên cứu sử dụng từ các nguồn thực vật bao gồm: hạt lanh, hạt nho, dầu đậu nành, đậu phộng, bí ngô, lá oliu, dầu cám gạo…

Công dụng

Nhũ tương squalene

Squalene được sử dụng để điều chế nhũ tương giúp ổn định hoạt chất. Nhũ tương squalene có nhiều ứng dụng, đặc biệt nhất là vận chuyển vắc-xin, thuốc và nhiều loại dược chất khác.

Nhũ tương Squalene là chất vận chuyển vắc-xin hiệu quả bởi chúng có khả năng bổ trợ miễn dịch là chất được sử dụng để tăng hoặc để điều chỉnh phản ứng miễn dịch chống lại một kháng nguyên. Do đó, một chất bổ trợ lý tưởng được kỳ vọng sẽ làm tăng hiệu lực của hệ thống miễn dịch cũng như hiệu quả của vắc-xin.

Tác nhân phòng ngừa ung thư

Cá mập được cho là một nguồn chứa squalene rất phong phú, dầu gan cá mập chứa hơn 40% squalene. Mức độ squalene cao như vậy trong cá mập tương quan với việc không có ung thư ở loài động vật này. Hơn nữa, squalene được cho là chịu trách nhiệm một phần cho tỷ lệ mắc bệnh ung thư ở người thấp ở khu vực Địa Trung Hải nơi chế độ ăn của người dân có hàm lượng ô liu cao.

Mặc dù bản thân squalene là một chất ức chế yếu, nhưng nó đã được chứng minh có thể để ngăn chặn hoặc bắt giữ sự phát triển của khối u kết hợp với thuốc chống ung thư trong các mô hình khối u thực nghiệm khác nhau.

Lợi ích khác

• Bảo vệ cơ thể chống nhiễm trùng do vi khuẩn và nấm, đặc biệt có hiệu quả cho bệnh nhân bị viêm da dị ứng hoặc tổn thương da.
• Bảo vệ da khỏi tia bức xạ cực tím
• Tác dụng chống phóng xạ trong mô hình động vật
• Bảo vệ tim mạch, chống lại bệnh mạch vành
• Chống lão hóa da, trung hòa các gốc tự do, ngăn ngừa tác hại của peroxid hóa lipid.
• Cải thiện khả năng miễn dịch.

Chất bổ sung

Squalene còn được sử dụng như chất bổ sung, viên uống hàng ngày dưới dạng thực phẩm chức năng, thực phẩm bổ sung mang lại một số tác dụng có lợi cho sức khỏe.

Dùng đường uống, squalene có thể là một chất bổ sung hữu ích để tăng cường tác dụng của một số loại thuốc giảm cholesterol. Việc sử dụng điều trị chính của squalene hiện nay là một liệu pháp bổ trợ trong nhiều loại ung thư. Bổ sung chế độ ăn uống với squalene có thể làm giảm mức cholesterol và chất béo trung tính.