Lợi ích sức khỏe của Niễng (Wild rice)

Bài viết này nói về:

• Niễng là gì?
• Cách sử dụng
• Vùng trồng
• Lợi ích sức khỏe

Giới thiệu chung về lúa hoang mãn châu (Niễng)

Niễng (lúa hoang mãn châu) hay còn gọi là Giao bạch, lúa bắp, lúa miêu… là một loại cỏ lâu năm, mọc hoang, có thể sử dụng hạt để nấu cơm. Chúng có tên khoa học là Zizania latifolia, đây là loài duy nhất trong của chi này có nguồn gốc từ châu á, các loài khác đều có nguồn gốc ở Bắc Mỹ.

Niễng cùng họ với lúa gạo nhưng đa phần đều mọc hoang. Từ thời cổ đại, Niễng được coi là loại lương thực chủ đạo quan trọng ở trung quốc nên còn được gọi là Lúa hoang mãn châu, lúa hoang trung quốc. Nơi phát triển tối ưu của loài này là các cùng đất ngập và diện tích niễng mọc hoang ngày càng thu hẹp, biến mất ở nhiều nơi.

Tuy nhiên Niễng được trồng ngày càng tăng, từ năm 1981 đến năm 2009, diện tích Z. latifolia bao phủ tăng tuyến tính với nhiều mục đích khác nhau.

Cách sử dụng

Một số ít nơi họ trồng Niễng với các mục đích khác nhau:

• Chế biến nguyên liệu chiết xuất
• Trồng để thu hoạch thân làm rau ăn: củ niễng được thu hoạch nhìn giống củ sả, có thể ăn sống hoặc nấu xào. Củ niễng có giòn, có vị ngọt thanh mát rất tốt cho sức khỏe.
• Thức ăn chăn nuôi

Niễng trông giống như cây lau, sậy, có thể mọc dưới nước nhất là những khu vực nhiều bùn. Có thể trồng bằng hạt hoặc cây non như lúa. Hạt niễng có thể say xát như lúa gạo để nấu thành cơm. Ở Anh người ta gọi Niễng là lúa hoang (Wild rice).

Vùng trồng

Niễng là cây rất khó trồng, sinh trưởng chậm. Nó thường bị một loài nấm than (Ustilago esculenta) nhiễm vào phần ngọn khi đó nó không thể trổ bông kết hạt. Phần ngọn này phình ra thành củ niễng. Củ Niễng được thu hoạch làm rau ăn, là một loại đặc sản vùng quê.

Do niễng tự nhiên khó tạo hạt nên nó ít khi được trồng bằng hạt, người ta thường trồng hoặc ươm bằng rễ củ, thân rễ.

Lợi ích sức khỏe của Niễng

Làm đẹp da

Lá Niễng ít được sử dụng nhất trong thực phẩm cho con người, đa phần chúng được dùng làm thức ăn chăn nuôi. Tuy nhiên các thành phần hoạt chất trong lá Niễng được chứng minh lâm sàng có tác dụng giúp làm đẹp da

• Chống lại nếp nhăn
• Giúp giữ ẩm a

Một chiết xuất chuẩn hóa từ Gencor từ lá Niềng chứng minh bổ sung chiết xuất lá Niễng qua đường uống chỉ với 125mg ở nhũng phụ nữ bị khô da, giúp cải thiện làn da hiệu quả đặc biệt các nếp nhăn quanh mắt.

Bổ sung dinh dưỡng

Tương tự như các loại thực phẩm khác, hạt niễng chứa nhiều dinh dưỡng như một loại ngũ cốc nguyên hạt dinh dưỡng cao. Nó giàu protein, khoáng chất và vitamin. Các nghiên cứu dinh dưỡng với lúa hoang trung quốc cho thấy:

• Hàm lượng Vitamin B1, B2 và E có thể so sánh với gạo Indica;
• Acid amin còn cao hơn với gạo trắng, lúa mạch hoặc ngô. Đây được coi là thực phẩm có lượng protein chất lượng cao.

Mặc dù được biết có giá trị dinh dưỡng cao nhưng Niễng ngày càng không được sử dụng so với lúa gạo và ngày nay gần như không còn vùng trồng để lấy hạt. Một trong những lý do đó là nó dễ nhiễm bệnh, thời gian sinh trưởng kéo dài, năng suất không cao.

Chống oxy hóa

Ngũ cốc nguyên hạt cũng như hạt niễng là chất chống oxy hóa cao, có thể loại bỏ các gốc tự do khỏi cơ thể và tăng cường hoạt động chống oxy hóa. Các nhóm chất có hoạt tính chống oxy hóa của Niễng bao gồm:

• Các flavonoid trong hạt: Aquas là epigallocatechin, epicatechin và rutin, ferulic, vanillic, ellagic, sinapic và axit syringic.
• Vitamin E, selen cũng góp phần hoạt động chống oxy hóa của các enzyme trong cơ thể.

Lúa hoang Trung Quốc có nhiều chất xơ, tinh bột kháng và phytosterol cũng như polyphenol như flavonoid, saponin và anthocyanin. Sử dụng Niễng thay thế gạo trắng có thể là chế độ ăn kiêng giúp ngăn chặn tình trạng kháng insulin giúp cải thiện tình trạng béo phì, thừa cân hoặc những người có chỉ số đường máu cao.

Phòng ngừa bệnh tim mạch

Chất xơ hòa tan không những giúp tiêu hóa tốt, tăng cường hệ miễn dịch, giảm đường máu mà nó còn giúp giảm hấp thu cholesterol và giảm bệnh tim mạch, nguy cơ xơ vữa động mạch.

Chống dị ứng

Các bộ phận trên mặt đất của Z. latifolia đã được chứng minh là có tác dụng chống mệt mỏi, chống viêm và chống dị ứng. Một phân đoạn chiết xuất từ lá Niễng được chứng minh có khả năng chống viêm, ức chế chất gây viêm giải phóng. Đặc biệt một hoạt chất tricin (một chất được chuẩn hóa từ lá Niễng) có hoạt tính chống viêm, chống dị ứng mạnh.