Centaury: Thảo dược đến từ Châu Âu

Bài viết này nói về:

• Centaury là gì?
• Thành phần
• Công dụng

Centaury là gì?

Centaury là thảo dược có tên khoa học là Centaurium erythraea, một loại cây thảo mộc nhỏ hàng năm có nguồn gốc từ Châu Âu nên còn được gọi là European centaury và được nhập tịch vào Hoa kỳ. Chúng thường mọc ở đồng cỏ lầy lội hoặc các cồn cát khô. Bộ phận trên mặt đất được sử dụng như thảo dược chữa bệnh lâu đời.

Chi Centaurium có khoảng 40 loài khác nhau, chúng có kích thước và màu sắc khác nhau phụ thuộc bào các yếu tố địa lý và khu vực phát triển. Ví dụ như Centaurium spicatum (loài Úc), Erythraea latifolia (loài lá rộng); Centaurium pulchellum (thực vật lùn phát triển tại Đức)…

Lịch sử sử dụng

Centaury được sử dụng từ thể kỷ thứ 10 theo các ghi chép để lại để điều trị sốt. Theo truyền thống một số nước, nó được sử dụng như một phương thuốc chữa rắn cắn, chán ăn, và các bệnh đường tiêu hóa như chướng bụng, khó tiêu và đầy hơi.

Nó có vị đắng, mùi thơm, tác động lên gan để làm sạch máu. Nó được sử dụng để:

• Tẩy giun
• An thần
• Điều trị vàng da
• Bôi ngoài chữa tàn nhang, đốm trên da

Phân đoạt chiết xuất Centaury có chứa secoiridoid được phê duyệt sử dụng tại trung quốc để điều trị bệnh vàng da cấp tính và viêm gan mãn tính.

Những tác dụng này của Centaury hiện chưa được chứng minh lại bảng các nghiên cứu lâm sàng.

Thành phần

Các hợp chất thực vật như alkaloids, xanthones, acid phenolic, triterpenoids và sterol bao gồm amyrin, crataegolic và acid oleanic, erythrodiol, và sitosterol stigmasterol, campesterol, và brassicasterol cũng đã được tìm thấy trong cây. Một số các thành phần khác của cây bao gồm flavonoid, axit béo, anken, sáp, nhựa và tinh dầu. Các thành phần chính được phân lập từ C. erythraea chủ yếu với 1 phân đoạn chính chứa xanthonoid và secoiridoid.

Tác dụng

Các nghiên cứu dược lý cho thấy các tác dụng sinh học khác nhau của Centaury bao gồm tác dụng chống oxy hóa, kháng nấm, chống động kinh, trị đái tháo đường, chống viêm, bảo vệ da, bảo vệ dạ dày, chống co thắt, bảo vệ gan, bảo vệ thần kinh và lợi tiểu.

Hoạt động kháng khuẩn và kháng nấm

Nghiên cứu trong ống nghiệm chứng minh phân đoạn chiết xuất methol có tác dụng chống đột biến với một số chủng vi khuẩn Salmonella typhimurium. Tác dụng kháng khuẩn với một số dòng vi khuẩn gram âm và gram dương và kháng nấm cũng được chứng minh.

Tác dụng hạ huyết áp

Lợi ích này mới được phát hiện trong nghiên cứu trên động vật. Tác dụng hạ huyết áp của Centaury thông qua giãn mạch và ức chế angiotensin II.

Tác dụng chống viêm, hạ sốt

Tác dụng này ghi nhận trên nghiên cứu động vật tiêu thụ dịch chiết nước của Centaury.

Bệnh tiểu đường

Nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy tác dụng ức chế 2 enzyme alpha-amylase và alpha-glucosidase từ phân đoạn chiết xuất chloroform của Centaury.

Chiết xuất cồn có thể  làm giảm đường huyết trên chuột mắt tiểu đường tuyp II. Chiết xuất methanol làm tăng insulin, giảm đường huyết và giảm chỉ số hbc1a. Một nghiên cứu khác cũng chỉ ra, Centaury có thể tác động lên tế bào đảo tụy tiết insulin.

Theo drug.com