Các nguồn nguyên liệu axit amin trong tự nhiên

Bài viết này nói về:

Axit amin là gì?
Nguồn cung cấp
Phân loại
Công dụng

Axit amin là gì?

Axit amin hay còn gọi là amino acid, là các phân tử nhỏ nhất cấu tạo nên protein, phân tử có vai trò quan trọng trong mọi cơ thể sống từ động vật, thực vật và vi sinh vật.

Có khoảng 20 loại axit amin khác nhau, chúng tham gia cấu tạo nên mọi sợi protein. Cơ thể người có đến hơn 20.000 loại protein khác nhau từ 20 loại axit amin trên.

Các nguồn nguyên liệu cung cấp axit amin tự nhiên

Hiện nay có 3 nguồn cung cấp axit amin chính

Axit amin từ thực vật: mặc dù có chứa protein nhưng không phải loại thực vật nào cũng giàu protein. Chỉ một số ít các loại thực vật có chứa hàm lượng cao thành phần này là nấm, các loại hạt họ đậu… Protein sản xuất từ nguồn này thường ở dạng protein thô hoặc dạng peptide (protein thủy phân.
Axit amin nguồn động vật: Động vật là nguồn thực phẩm cung cấp protein lớn và phổ biến nhất hiện nay, bao gồm; thịt, trứng, cá, sữa… Nguồn nguyên liệu protein từ nguồn động vật vô cùng đa dạng: thịt, trứng, sữa… Trong đó các nguyên liệu protein từ sữa được cho là phổ biến và có sản lượng cao nhất hiện nay.
Axit amin nguồn từ vi sinh vật: Các nhà sinh học cho rằng vi sinh vật là nguồn nguyên liệu tiềm năng, cung cấp lượng protein tự nhiên an toàn với chất lượng cao mới trong tương lai. Các vi khuẩn nhỏ có ít phân tử protein hơn với những vi khuẩn có kích thước lớn: tế bào nấm men Saccharomyces cerevisiae là một trong những vi sinh vật giàu protein nhất, có khoảng 50 triệu protein.

Khác với động vật, nhóm axit amin từ thực vật và vi sinh vật thường đa dạng nhóm axit amin hơn. Phần lớn chúng đều chứa đủ cả 20 loại axit amin, đặc biệt là nhóm axit amin thiết yếu.

Phân loại các axit amin

Khả năng tổng hợp của cơ thể

Cơ thể con người không thể tự tổng hợp được đủ 20 loại axit amin để tạo nên các phân tử protein. Theo cách phân loại này nhóm 20 axit amin được chua thành 2 nhóm chính:

Axit amin thiết yếu: bao gồm 9 loại axit amin là Histidine, Isoleucine, Leucine, Lysine, Methionine, Phenylalanin, Threonine, Tryptophan, Valine. Đây là những loại mà cơ thể không thể tự tổng hợp được, chúng được cơ thể lấy từ bên ngoài qua chế độ ăn uống hàng ngày.
Axit amin không thiết yếu: nhóm này bao gồm 11 loại Alanine, Arginine, Asparrtic acid, Cystein, Glycine, Glutamic acid, Proline, Tyrosine, Serine, Glutamine, Axit aspartic. Đây là những axit amin mà cơ thể có thể tự tổng hợp được.

Nguồn gốc

Axit amin từ thực vật
Axit amin nguồn động vật
Axit amin nguồn từ vi sinh vật

Cấu trúc

Một số axit amin được gói theo cấu trúc không gian của nó:

Axit amin mạch thẳng

Axit amin mạch nhánh (BCAA) hay axit amin chuỗi nhánh: tên gọi này dành cho nhóm 3 axit amin Leucine, isoleucine, valine. Đây là nhóm axit amin tốt cho cơ bắp hoạt động, tăng khối lượng cơ bắp và tăng cường hiệu suất luyện tập thể thao.

Nên lựa chọn loại axit amin nào?

Nếu muốn cải thiện giấc ngủ, cải thiện tình trạng rối loạn hành vi, lựa chọn bổ sung Tryptophan là một giải pháp tối ưu.
Nếu muốn phát triển cơ bắp, tăng khối lượng cơ, lựa chọn nhóm axit amin mạch nhánh giúp cơ thể tập trung phát triển khối lượng cơ bắp chọn lọc.
Nhược cơ: axit amin đa dạng phù hợp với những người ít vận động, mất cơ và hỗ trợ tăng cường sức khỏe
Chức năng thải độc cơ thể có thể bổ sung Methionine

Nhìn chung để cơ thể phát triển khỏe mạnh và đầy đủ, bạn cần bổ sung đầy đủ 9 loại axit amin thiết yếu.

Với những người ăn uống đa dạng nhiều loại thực phẩm, không cần quá lo lắng bởi sự da dạng thực phẩm giúp cơ thể có đầy đủ các loại axit amin cần thiết.

Với những người ăn kiêng, ăn chay, nên có những lựa chọn thực phẩm giàu protein giúp cơ thể không bị thiếu những loại axit amin thiết yếu.

Việc bổ sung 1 loại thực phẩm chứa đầy đủ 9 axit amin không thể so sánh bằng việc ăn thức ăn đa dạng. Tuy nhiên không phải ai cũng có thể ăn uống đa dạng ví dụ như trẻ nhỏ, người già, người ốm mắc bệnh mãn tính, người có sức khỏe không tốt… Do vậy việc bổ sung thực phẩm đủ 9 axit amin thiết yếu ở những người này là cần thiết giúp cơ thể luôn khỏe mạnh.