4 Nhóm chất tự nhiên giảm đường huyết

Bài viết này nói về:

• Terpenoids
• Alkaloids
• Flavonoid
• Polysaccharide

Liên đoàn Đái tháo đường Quốc tế dự đoán sẽ có khoảng 578 triệu người trên thế giới được chuẩn đoán mắc đái tháo đường vào năm 2030. Các biến chứng do đái tháo đường bao gồm: biến chứng trên tim mạch, thận, huyết áp, loãng xương… là những biến chứng có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe của người bệnh. Các loại thuốc điều trị đái tháo đường hiện nay có nhiều tác dụng phụ, phù hợp điều trị cấp tính khi đường huyết tăng cao có thể đe dọa tính mạng bệnh nhân.

Các hợp chất có nguồn gốc thiên nhiên được cho là lựa chọn phù hợp để duy trì mức đường máu ổn định sinh lý trên các bệnh nhân mắc đái tháo đường trong thời gian dài mà không lo ngại tác dụng phụ của chúng. Một báo cáo đánh giá trên 54 hợp chất có nguồn gốc tự nhiên xem xét cơ chế có liên quan đến đường máu. Các nhà khoa học xếp chúng vào 6 lớp chất, chúng có tác động tới đường máu chủ yếu thông qua cơ chế:

• Cải thiện sự bài tiết insulin
• Cải thiện độ nhạy cảm insulin
• Cơ chế khác: chống oxy hóa, chống viêm, giảm tích tụ lipid và hoạt động như tác nhân bắt trước insulin.

1. Terpenoids

Terpenoids là một hợp chất tự nhiên, được hình thành bằng cách trùng hợp isopren và triterpenes. Trong thực vật đây là thành phần có hoạt tính sinh học cao. Một số Terpenoids được phát triển thành thuốc điều trị như Artemisinin (sesterpene), paclitaxel (diterpene), andrographolide (diterpene), acid glycyrrhizic (triterpene).

Ginsenosides

Trong nhóm chất này, Tác dụng phòng ngừa tiểu đường nổi bật nhất được nghiên cứu đó chính là hợp chất Ginsenosides từ nhân sâm. Có 150 hợp chất Ginsenosides được tìm thấy trong nhân sâm, nhưng thành phần có hoạt tính chống tiểu đường mạnh nhất đó là hợp chất K (Compound K) hay được gọi là Ginsenoside K.

Không giống như các hợp chất ginsenosides Rh2, Rg5, Rb1, Rb2 và Rb3 có sẵn trong nhân sâm, Hợp chất K là thành phần chuyển hóa sinh học sau khi lên men vi sinh vật của nhóm Ginsenosides. Nó là thành phần chính trong các dòng nhân sâm lên men, Hồng sâm lên men.

Bổ sung CK bằng đường uống được cho là có tác dụng:

• Kích thích sản xuất Insulin
• Bảo vệ tế bào đảo nhỏ
• Quản lý gluconeogensis (cần thiết cho bệnh tiểu đường)
• Ức chế quá trình tạo Glucone ở gan
• Cải thiện độ nhạy cảm của insulin
• Giảm tổn thương thận do biến chứng đái tháo đường

Acid Oleanolic

Terpenoids thứ 2 mà chúng tôi muốn đề cập tới lợi ích ngăn ngừa tiểu đường đó là Acid Oleanolic (OA).

Được biết đến với tác dụng bảo vệ các tế bào gan, gần đây OA đã thu hút sự chú ý của các nhà khoa học với lợi ích giảm đường huyết của nó. Cơ chế giảm đường huyết của OA là:

- Kích thích bài tiết insulin

- Điều hòa chuyển hóa lipid, giảm huyết áp, bảo vệ tim mạch

- Chống oxy hóa

- Bảo vệ gan và thận trong trường hợp đường máu tăng

2. Alkaloids

Alkaloids là hợp chất thực vật có nhiều tác dụng sinh học khác nhau như: chống viêm, ngăn ngừa ung thư, kháng khuẩn. Tác dụng hạ đường huyết của nhóm chất này cũng được quan tâm, một số chất thuộc nhóm có tác dụng giảm đường huyết bao gồm: berberine, glycosine, evodiamine, trigonelline.

Berberine là một isoquinoline alkaloid, hợp chất màu vàng, có vị đắng, được sử dụng trong y học cổ truyền trung quốc để chữa tiểu đường và chống viêm. Mặc dù tác dụng giảm đường huyết của berberine vẫn chưa thực sự rõ ràng nhưng các nghiên cứu cho thấy chúng giúp tăng độ nhạy cảm của insulin, giảm đường huyết mức 22-33% trên những con chuột mắc tiểu đường sau 15 ngày sử dụng.

3. Flavonoid

Flavonoid là thành phần có nhiều trong các loại quả, trái cây và rau xanh. Chúng có hoạt tính chống oxy hóa mạnh, chống viêm, ngăn ngừa ung thư và nâng cao sức khỏe chung. Một số các hợp chất trong nhóm có tác dụng giảm đường huyết bao gồm: Kaempferol, Quercetin, Myricetin, Genistein, Aspalathin.

4. Polysaccharides

Polysaccharides là một chuỗi dài polyme từ các phân tử momosachharide, có một số tác dụng nổi bật như chống tiểu đường, kích thích miễn dịch và chống oxy hóa. Trong số đó chức năng hạ đường huyết của polysaccharid là hấp dẫn nhất.

Chiết xuất Linh Chi Đỏ với hàm lượng Polysaccharide có tác dụng kích thích tế bào tuyến tụy tiết insulin, tăng độ nhạy cảm của insulin. Ngoài Linh chi đỏ một số thực vật giàu Polysaccharide cũng có tác dụng tốt với bệnh nhân tiểu đường bao gồm: Grifola frondosa, Opuntia monacantha, Lycium barbarum và Saccharina japonica.