Alpha-lipoic acid còn được biết đến với một số tên khác như: Axit A-Lipoic, Acide Alpha-Lipoïque, Acide Alpha-Lipoïque R, Acide DL-Alpha-Lipoïque, Acide Lipoïque.
Thông tin tổng quan
Alpha-lipoic acid là một hoạt chất giống như vitamin, có tác dụng chống oxy hóa. Nấm men, gan, thận, rau bina, bông cải xanh và khoai tây là nguồn cung cấp axit alpha-lipoic tốt.
Alpha-lipoic acid thường được dùng bằng đường uống cho bệnh tiểu đường và các triệu chứng liên quan đến thần kinh của bệnh tiểu đường bao gồm bỏng rát, đau và tê ở chân và cánh tay. Nó cũng được tiêm dưới dạng tĩnh mạch (IV) cho những mục đích tương tự.
Cơ chế hoạt động
Alpha-lipoic acid giúp ngăn ngừa một số loại tổn thương tế bào trong cơ thể, và cũng có thể phục hồi nồng độ của nó tương tự như vitamin E và vitamin C. Cũng có bằng chứng cho thấy axit alpha-lipoic có thể cải thiện chức năng của tế bào thần kinh trong bệnh tiểu đường.
Alpha-lipoic acid được sử dụng trong cơ thể để phá vỡ carbohydrate và tạo năng lượng cho các cơ quan khác trong cơ thể.
Alpha-lipoic acid hoạt động như một chất chống oxy hóa, có nghĩa là nó có thể cung cấp sự bảo vệ cho não trong các điều kiện bị tổn thương hoặc chấn thương.
Xem thêm
Alpha-Lipoic Acid (ALA) và bệnh lý thần kinh tiểu đường
Công dụng & hiệu quả
- Lão hóa da. Nghiên cứu ban đầu cho thấy rằng bôi kem có chứa 5% axit alpha-lipoic có thể làm giảm nếp nhăn do tác hại của ánh nắng mặt trời. Ngoài ra, dùng một sản phẩm cụ thể có chứa axit alpha-lipoic và các thành phần khác dường như cải thiện độ đàn hồi và giảm nếp nhăn và sự thô ráp của da bị lão hóa.
- Trường hợp phẫu thuật để cải thiện lưu lượng máu đến tim (phẫu thuật CABG). Nghiên cứu cho thấy dùng một sản phẩm có chứa axit alpha-lipoic và các thành phần khác trong tối đa 2 tháng trước và 1 tháng sau phẫu thuật CABG dường như làm giảm các biến chứng do phẫu thuật.
- Bệnh tiểu đường. Uống axit alpha-lipoic hoặc tiêm tĩnh mạch có thể cải thiện lượng đường trong máu ở những người mắc bệnh tiểu đường loại 2. Tuy nhiên, có bằng chứng khác cho thấy nó không ảnh hưởng đến lượng đường trong máu. Lý do cho những khác biệt này có thể là thời gian bệnh nhân được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường, cho dù bệnh nhân đã sử dụng thuốc chống tiểu đường hay không sử dụng thuốc này trong điều trị bằng axit alpha-lipoic. Alpha-lipoic acid dường như không cải thiện lượng đường trong máu ở những người mắc bệnh tiểu đường loại 1.
- Đau thần kinh ở những người mắc bệnh tiểu đường (bệnh thần kinh tiểu đường). Uống 600-1800 mg axit alpha-lipoic hoặc tiêm tĩnh mạch (IV) dường như cải thiện các triệu chứng như nóng rát, đau và tê ở chân và cánh tay của người mắc bệnh tiểu đường. Có thể mất 3 đến 5 tuần điều trị để các triệu chứng được cải thiện. Liều thấp hơn của axit alpha-lipoic dường như không có tác dụng.
- Béo phì. Nghiên cứu cho thấy dùng axit alpha-lipoic trong 8-48 tuần có thể làm giảm nhẹ trọng lượng cơ thể ở những người thừa cân.
Có thể không hiệu quả cho
- Bệnh gan ở những người uống rượu. Uống axit alpha-lipoic hàng ngày trong tối đa 6 tháng không cải thiện chức năng gan hoặc giảm tổn thương gan ở những người mắc bệnh gan liên quan đến rượu.
- Sợ độ cao. Uống axit alpha-lipoic cùng với vitamin C và vitamin E dường như không ngăn ngừa được bệnh sợ độ cao.
- Tổn thương thần kinh ở tay và chân do điều trị thuốc ung thư. Uống axit alpha-lipoic bằng miệng trong khi hóa trị liệu bằng cisplatin hoặc oxaliplatin dường như không làm giảm tổn thương thần kinh ở cánh tay và chân do hóa trị gây ra. Ở một phương diện khác, một số nghiên cứu ban đầu cho thấy dùng một sản phẩm có chứa axit alpha-lipoic và các thành phần khác làm giảm tổn thương thần kinh do hóa trị bởi các thành phần khác trong sản phẩm này có thể mang lại những lợi ích trên.
- Tổn thương thận gây ra bởi thuốc nhuộm cản quang (bệnh thận gây ra do thuốc cản quang). Thêm axit alpha-lipoic vào liệu pháp hydrat hóa tiêu chuẩn được sử dụng trước và sau khi chụp động mạch vành dường như không giúp ngăn ngừa tổn thương thận do các chất tương phản gây ra.
- Vấn đề về thị lực ở những người mắc bệnh tiểu đường (bệnh võng mạc tiểu đường). Uống axit alpha-lipoic bằng miệng hàng ngày trong 24 tháng không cải thiện tổn thương võng mạc liên quan đến bệnh tiểu đường.
- Sa sút trí tuệ ở những người bị HIV/AIDS tiến triển. Uống axit alpha-lipoic bằng miệng không có tác dụng đối với các vấn đề về não liên quan đến HIV.
Bằng chứng không đầy đủ cho
- Bệnh mất trí nhớ. Một số nghiên cứu ban đầu cho thấy dùng axit alpha-lipoic kết hợp với một nhóm thuốc gọi là thuốc ức chế cholinesterase có thể làm chậm sự suy giảm tinh thần ở những người mắc bệnh Alzheimer tốt hơn là dùng thuốc ức chế cholinesterase đơn thuần. Tuy nhiên, nghiên cứu chất lượng cao hơn cho thấy dùng axit alpha-lipoic với vitamin E và vitamin C không cải thiện chức năng tinh thần ở những người mắc bệnh Alzheimer nhẹ đến trung bình.
- Ngộ độc nấm. Việc sử dụng axit alpha-lipoic trong điều trị ngộ độc nấm đang gây tranh cãi. Một số báo cáo cho thấy nó có thể giúp ích, nhưng những báo cáo này không đáng tin cậy. Một số nhà nghiên cứu khuyên không nên sử dụng axit alpha-lipoic cho mục đích này.
- Rối loạn lưỡng cực. Uống axit alpha-lipoic cùng với acetyl-L-Carnitine dường như không cải thiện chứng trầm cảm ở những người bị rối loạn lưỡng cực. Tác dụng của axit alpha-lipoic khi dùng một mình là không rõ ràng.
- Đau rát trong miệng. Tác dụng của axit alpha-lipoic ở những người mắc hội chứng bỏng miệng là không rõ ràng. Một số nghiên cứu ban đầu cho thấy rằng uống 600 mg axit alpha-lipoic mỗi ngày trong 2 tháng sẽ cải thiện cơn đau ở những người mắc bệnh này. Tuy nhiên, nghiên cứu khác cho thấy rằng uống 800 mg axit alpha-lipoic bằng miệng hàng ngày trong 2 tháng không hiệu quả trong trường hợp này. Lý do cho kết quả mâu thuẫn không hoàn toàn rõ ràng. Tuy nhiên, nguyên nhân gây ra hội chứng bỏng miệng có thể ảnh hưởng đến việc axit alpha-lipoic có lợi hay không. Có một số bằng chứng ban đầu cho thấy axit alpha-lipoic có thể giúp giảm các triệu chứng của hội chứng bỏng miệng do căng thẳng nhưng không phải do trầm cảm hoặc khô miệng do thuốc. Cần những nghiên cứu chất lượng cao hơn để xác nhận những kết quả này.
- Hội chứng ống cổ tay. Hội chứng ống cổ tay là đau và yếu ở bàn tay do áp lực lên một dây thần kinh ở cổ tay. Uống axit alpha-lipoic sau phẫu thuật cho hội chứng ống cổ tay dường như không giúp dây thần kinh phục hồi. Nhưng nó có thể ngăn cơn đau phát triển ở hai bên vết mổ. Một nghiên cứu ban đầu khác cho thấy dùng một sản phẩm có chứa axit alpha-lipoic và axit gamma-linolenic có thể cải thiện chức năng ở những người mắc hội chứng ống cổ tay.
- Tổn thương thận ở những người mắc bệnh tiểu đường (bệnh thận đái tháo đường). Nghiên cứu ban đầu cho thấy việc sử dụng axit alpha-lipoic giúp cải thiện các dấu hiệu tổn thương thận ở những người mắc bệnh tiểu đường và tổn thương thận sớm.
- Rối loạn cương dương (ED). Nghiên cứu ban đầu cho thấy việc sử dụng axit alpha-lipoic bằng tiêm tĩnh mạch IV làm tăng khả năng cương cứng ở nam giới bị rối loạn cương dương (ED).
- Một nhóm các rối loạn mắt có thể dẫn đến mất thị lực (bệnh tăng nhãn áp). Nghiên cứu ban đầu cho thấy uống axit alpha-lipoic mỗi ngày trong 1 tháng giúp cải thiện chức năng thị giác ở những người mắc bệnh tăng nhãn áp.
- Suy tim. Nghiên cứu ban đầu cho thấy dùng axit alpha-lipoic, vitamin E và vitamin C làm giảm áp lực trong động mạch và cải thiện lưu lượng máu ở những người bị suy tim.
- HIV/AIDS. Nghiên cứu ban đầu cho thấy dùng axit alpha-lipoic hàng ngày trong 6 tháng giúp cải thiện số lượng bạch cầu ở những người nhiễm HIV.
- Huyết áp cao. Nghiên cứu ban đầu cho thấy uống axit alpha-lipoic hàng ngày với thuốc hạ huyết áp quinapril không làm giảm huyết áp so với dùng quinapril đơn thuần.
- Tiền tiểu đường. Nghiên cứu ban đầu cho thấy rằng cung cấp axit alpha-lipoic mỗi ngày một lần trong 2 tuần sẽ cải thiện lượng đường trong máu và insulin sau bữa ăn ở những người bị tiền tiểu đường.
- Đau nửa đầu. Nghiên cứu ban đầu cho thấy dùng axit alpha-lipoic hàng ngày trong 3 tháng giúp cải thiện mức độ nghiêm trọng và tần suất của chứng đau nửa đầu. Tuy nhiên, nó không cải thiện số lượng các cơn đau nửa đầu hàng tháng.
- Đau cổ. Nghiên cứu ban đầu cho thấy dùng axit alpha-lipoic cộng với superoxide effutase hàng ngày trong 2 tháng giúp giảm đau cổ mãn tính khi sử dụng cùng với vật lý trị liệu.
- Thu hẹp các mạch máu gây ra lưu lượng máu kém đến các chi (bệnh động mạch ngoại biên). Nghiên cứu ban đầu cho thấy dùng axit alpha-lipoic hai lần mỗi ngày có thể làm giảm cơn đau ở những người mắc bệnh động mạch ngoại biên.
- Tiếp xúc với bức xạ. Nghiên cứu ban đầu cho thấy dùng axit alpha-lipoic độc lập hoặc cùng với vitamin E trong 28 ngày có thể làm giảm các triệu chứng phơi nhiễm phóng xạ ở trẻ em sống gần khu vực bị nhiễm phóng xạ.
- Viêm khớp dạng thấp (RA). Nghiên cứu ban đầu cho thấy uống axit alpha-lipoic hàng ngày trong 12 tuần không giúp giảm đau hay sưng ở những người bị viêm khớp dạng thấp.
- Tâm thần phân liệt. Một nghiên cứu rất nhỏ cho thấy axit alpha-lipoic có thể cải thiện các triệu chứng tâm thần phân liệt khi dùng cùng với thuốc theo toa cho tình trạng này. Nhưng một nghiên cứu ban đầu khác cho thấy dùng axit alpha-lipoic với một số axit béo nhất định không ngăn ngừa tái phát ở những người bị tâm thần phân liệt đáp ứng với thuốc theo toa.
- Đau do áp lực lên dây thần kinh tọa (đau thần kinh tọa). Nghiên cứu ban đầu cho thấy uống axit alpha-lipoic hàng ngày trong 60 ngày giúp cải thiện chứng đau chân và yếu do tổn thương dây thần kinh tọa. Tuy nhiên, nó dường như không có lợi cho chất lượng giấc ngủ ở những người mắc bệnh này.
- Một rối loạn da làm cho các mảng trắng phát triển trên da (bạch biến). Nghiên cứu ban đầu cho thấy dùng một sản phẩm có chứa axit alpha-lipoic và các thành phần khác bắt đầu từ 8 tuần trước khi xạ trị bằng tia cực tím và tiếp tục trong quá trình trị liệu bằng ánh sáng làm tăng hiệu quả của liệu pháp quang trị liệu ở những người bị đổi màu da đặc trưng bởi các mảng trắng.
- Làm lành vết thương. Nghiên cứu ban đầu cho thấy dùng axit alpha-lipoic một giờ trước và một giờ sau khi điều trị bằng oxy hyperbaric dùng hàng ngày trong 2 đến 4 tuần làm giảm diện tích vết thương so với chỉ điều trị bằng oxy hyperbaric.
Cần thêm bằng chứng để đánh giá hiệu quả của axit alpha-lipoic cho những sử dụng này.
Xem thêm
Alpha-Lipoic Acid (ALA) và bệnh lý thần kinh tiểu đường
